Wanneer lijden toeslaat?

Lied: Laughing with van Regina Spector

Als inleiding van het thema 'als lijden toeslaat' is dit een gepast lied. Het gaat over lijden, waarbij mensen vaak de 'schuld' bij God leggen of dat God afwezig is. Ze zingt over allerlei situaties waarin lijden centraal staat, bijvoorbeeld: in een ziekenhuis, in de oorlog, mensen die sterven, mensen die bevriezen, mensen die arm zijn ... Ze zingt daarbij dat niemand naar God lacht in die situaties want als we lijden danken we God niet, maar verwijten we hem vaak het feit dat we aan het lijden zijn. Zonder erbij stil te staan dat God misschien niets met lijden te maken heeft. Verder zingt ze dat we lachen met God wanneer we grapjes maken op café, want op zo een moment is God grappig. Mensen denken dat God afwezig is als we lijden en dat God degene is die ons gelukkig zou moeten maken. Ze zingt daarover bijvoorbeeld dat God ons geld geeft als we bidden of dat God een goochelaar is die ons alles kan geven wat we willen. God stelt dus voor veel mensen 'de grote weldoener' voor, God is alleen verantwoordelijk voor goede dingen in ons leven dus wanneer we een tegenslag hebben en te maken krijgen met lijden, dan is God er niet en gunnen we hem geen lach.

Filmpje: De kracht van vergeving

Bekijk zeker dit filmpje: https://www.youtube.com/watch?v=f2_OOaP763k

In het filmpje zie je een moordenaar die voor de rechtbank verschijnt omdat hij de dood van 48 (!) vrouwen op zijn geweten heeft. Je ziet daarna nabestaanden die vertellen wat de dood van hun dierbare met hen deed en gooiden verwijten naar de dader. Bijvoorbeeld dat hij kan branden in de hel en dat hem hopelijk een vreselijk leven te wachten staat. Dit is een voorbeeld van diabolisering, daarbij wordt de dader als het kwaad zelf gezien, het is dus een doorslecht persoon die het niet verdient om vergeven te worden. Maar dan was er een man waarvan zijn dochter vermoord werd door hem. Tot ieders verbazing vergaf hij de dader. Hierbij spreken we van fragmentatie en zelfbedrog. De dader wordt gezien als een persoon met verschillende aspecten, waarvan de daad een slecht aspect is, maar de persoon zelf is goed. De dader wordt dus losgekoppeld van zijn daad en wordt op die manier vergeven. Je zag bij de dader wel een soort opluchting, hij huilde was de man dankbaar voor zijn vergiffenis.

Ik denk dat het heel wat moed vergt om zoiets te vergeven. Vergeving kan wel een deel van het verwerkingsproces zijn, in de zin van wanneer je iemand vergeeft heb je een hoofdstuk afgesloten en kan je verder met je leven. Dat geldt niet alleen voor het slachtoffer, maar ook voor de dader. Vergeving is dus belangrijk, maar niet altijd mogelijk. Soms is de daad gewoon te erg en is er vanuit het slachtoffer geen vergeving mogelijk. Ikzelf zou in dit geval heel veel moeite hebben om de dader te vergeven, ik denk eerlijkgezegd dat ik er niet toe in staat zou zijn. Ik heb wel veel bewondering voor die man die dat wel deed.

Film: The Broken Circle Breakdown

Via deze link kan je de trailer bekijken: https://www.youtube.com/watch?v=7CsIR6fMqU0

De film gaat over Didier en Elise, die elkaar leren kennen en een koppel worden. Later in de film krijgen ze een kindje dat ze Maybelle noemen. Maar wanneer Maybelle 6 jaar is slaat het noodlot toe en blijkt dat ze leukemie heeft. Het ging enkel maar bergaf en het kwam hun relatie niet ten goede. Uiteindelijk sterft hun dochter aan kanker en de ouders kunnen hun verdriet om het verlies maar moeilijk verwerken. Ze splitsen op en Elise probeert zelfmoord te plegen. Hoe de film uiteindelijk afloopt laat ik liever open zodat mensen die de film nog niet zagen, het einde zelf kunnen ontdekken.

Deze film heeft me echt ontroerd, het is een film die perfect bij het thema lijden past. De feiten in de film zijn emotioneel zwaar, maar worden toch op een subtiele wijze in beeld gebracht. Met zowel mooie, pakkende als emotioneel zware momenten. Je ziet dat de sfeer verandert in de film na de dood van Maybelle want dan wordt het verwerkingsproces van de ouders in beeld gebracht. Een proces dat bij hen beiden anders verloopt. Dat sprak me ook aan in deze film, je beleeft het verwerkingsproces van dichtbij en je ziet hoe beide ouders omgaan met de dood van hun dochter. Je ziet ook hoe hun relatie daardoor beïnvloed werd en dat maakte de film boeiend en zwaar tegelijk.

Filmpje: Anne

Bekijk hier het filmpje: http://www.checkpointtv.be/v/anne/

Anne lijkt mij in de eerste plaats een heel sterk persoon. Alleen al hoe ze met haar ziekt omgaat is bewonderingswaardig. Ik vind het een moedige beslissing dat ze besloten heeft met de chemo te stoppen. Het zal voor haar vrienden en familie zeker niet gemakkelijk zijn om te weten dat ze binnenkort zal sterven en ze dus de laatste dagen met haar doorbrengen. Net als Anne in het filmpje vertelde zouden veel mensen zich afvragen: waarom overkomt mij dit? Zij stelde zich die vraag niet en is juist sterker gaan geloven. Haar geloof in God hielp haar om haar lijdensweg te verzachten. Anne genoot van de dagen die haar nog restten en zocht dingen om haar heen om die dagen aangenamer te maken. Zo zie je in het filmpje dat ze een passie heeft voor muziek. Ze schreef zelf een nummer op piano waarin ze haar emoties kwijt kon. Anne hield ook een blog bij, wat haar ook hielp om haar emoties bij haar lijdensweg van zich af te schrijven. In december 2012 overleed ze thuis.

Enkele vragen en mijn antwoord daarop:

- Welke elementen zijn volgens mij belangrijk in het omgaan met mensen die met lijden en sterven te maken krijgen?

Mensen die met lijden en sterven te maken krijgen zitten sowieso in een moeilijke periode. Ik zou hier dan ook voorzichtig mee omgaan. Zeker wanneer de feiten recent plaatsvonden. Mensen die met lijden en sterven te maken krijgen hebben tijd nodig om dit te verwerken. Je kan ze wel troost bieden en er voor hen zijn, maar het is en blijft een individueel verwerkingsproces. Je kan onmogelijk een stukje lijden van iemand anders dragen. Iedereen heeft zijn eigen manier om de gebeurtenissen te verwerken. Sommigen gaan een hobby zoeken om hun gedachten te verzetten, anderen sluiten zich af van de buitenwereld, nog anderen willen er zoveel mogelijk over praten. Het enige wat je dan kan doen is een luisterend oor zijn voor de ander en de ander (onder)steunen waar nodig.

- Is vergeving wel altijd aan de orde?

Neen. Vergeving is afhankelijk van de feiten en van de dader die de feiten pleegde. Maar ook van je eigen referentiekader. Hoe kijk je als persoon naar mensen? Ben je iemand die het goede ziet in de mens, of eerder het slechte. Ben je iemand die mensen een tweede kans geeft wanneer ze iets fout deden in jouw ogen of hebben mensen volgens jou maar één kans. Deze factoren spelen onder andere een rol bij vergeving. Daarnaast denk ik dat je geloof ook een belangrijke factor is. Denk maar aan de man in het filmpje (boven).

- Is vergeving wel altijd van belang?

Ik geloof dat vergeving altijd van belang is. Als er erge dingen gebeuren in het leven waar een andere (mede) de oorzaak van is brengt dit vaak vele emoties teweeg. Met deze emoties als boosheid, verdriet, angst, onzekerheid, onmacht...weten we vaak geen blijf. Ze kwetsen ons heel erg, we vinden vaak dat ze door een ander ontstaan zijn. Het is niet aangenaam deze emoties te moeten doormaken, dus blijven we boos op de ander. Maar deze boosheid op een ander voedt eigenlijk onze eigen boosheid waardoor we niet als vrij mens verder kunnen met ons leven.  Als we de ander vergeven voor zijn/haar daden vergeven we tegelijkertijd onszelf dat we bijvoorbeeld boosheid voelen.  Deze boosheid kan dan verwerkt worden en alle andere boosheid die daaronder ligt oplossen.  Ik denk wel dat het een hele tijd kan duren voor men iemand kan vergeven maar uiteindelijk zal echte vergeving onszelf vrijmaken, vrij van boosheid, verdriet en wrok.  Het vergt wel veel moed om dit te doen. Er gaat een heel proces aan vooraf maar brengt uiteindelijk verlichting.

Filmpje: Allerzielen

In het christendom vieren we Allerzielen. Op die dag worden de doden herdacht. Dan gaan de meeste mensen naar het graf van hun dierbaren om er bloemen neer te leggen en het graf te verzorgen. In de meeste kerken worden dan herdenkingsvieringen gegeven. Dan wordt er een kaarsje gebrand voor elke overledene. Allerheiligen is ook een gelegenheid voor de familie om nog eens samen te komen.

Omgang met lijden en dood in verschillende culturen

Wanneer iemand dood gaat in onze dichte omgeving gaan we treuren en lijden onder het verlies. De manier waarop wij hier in het westen omgaan is vaak individualistisch, we zien de dood van iemand als een verlies voor onszelf. Terwijl ze in sommige culturen, zoals bijvoorbeeld het hindoeïsme 'blij' zijn met de dood van die ander. Niet omdat die ander dood is, maar omdat ze ervan overtuigd zijn dat die persoon verder leeft in een andere toestand en op een of andere manier zoals een dier of persoon (reïncarnatie). Ze geloven dus met andere woorden dat die persoon na zijn leven, nog een leven te wachten staat, en gunnen hem dat geluk. Bij ons is het zo dat we bij het verlies van iemand geloven dat die effectief dood is en enkel de ziel overblijft. De dood staat verderaf bij ons dan bij oosterse culturen.  Wij zullen onze doden niet meer aanraken. Onze doden worden zelden door de familie gewassen, terwijl dit in het oosten een eer is voor de oudste zoon en zijn familie en worden hele rituelen uitgevoerd bij het dode lichaam.  

Mijn visie op leven na de dood

'Is er leven na de dood?', die vraag heb ik me nog al gesteld. Ik vind het moeilijk om hierop te antwoorden omdat ik nog nooit geconfronteerd werd met iemands dood in mijn dichte omgeving. Maar ik denk dat het in zekere zin mogelijk is. Mensen kunnen wel dood gaan, maar hebben nog steeds een plekje op deze wereld, ze zijn niet volledig weg. Mensen die doodgaan leven altijd verder in iemands hart of iemands gedachten. Volgens mij is er nog een stukje 'leven' van iemand dat nog in jezelf verborgen zit, dat je als dierbare meedraagt. Ik geloof niet dat mensen bijvoorbeeld in een ander lichaam terug op deze aarde komen.

Filmpje: Ethisch leven

Bekijk hier het filmpje: https://www.youtube.com/watch?v=17oXyMwpUP8

In de islam hechten ze veel belang aan goed en kwaad. Als je een goed leven heb geleefd (dat is dan dagelijks bidden tot Allah) dan ga je naar de hemel. Heb je niet goed geleefd (nooit gebeden tot Allah) ga je naar de hel. De man in het filmpje vertelde dat veel jongeren tegenwoordig niet meer bidden tot Allah. Hij vindt dat heel jammer, en vertelde daarbij een anekdote van toen een jongen overleed en zijn vrienden voor hem bidden. Ze doen het dus enkel nog is situaties waarin mensen overlijden, maar niet meer dagelijks, wat in het geloof eigenlijk wel wordt 'voorgeschreven'.

Filmpje: Martelingen in Syrië

Wie wil, kan hier het filmpje bekijken: http://nos.nl/video/391198-hossam-13-ze-trokken-mijn-nagels-uit.html

Het filmpje is echt triestig en confronterend. Gevangenen worden mishandeld, misbruikt op de meest gruwelijke manieren. Ik begrijp niet dat zo'n dingen nog voorkomen in onze wereld. Ik vraag me dan altijd af: 'wat drijft een mens zo ver om tot zoiets onmenselijk in staat te zijn?'. Die mensen worden ten onrechte zwaar mishandeld: hun nagels worden uitgetrokken, ze worden opgehangen aan hun handen en geslagen, geëlektrocuteerd ... en dat zijn nog maar 3 van de 20 mishandelingen die ze uitvoeren. Ik vind het echt triest dat dit nog gebeurt ...

Artikel: 10 jaar na moord op Annick Van Uytsel: ouders spreken over het blijvend gemis

Link naar het artikel: http://www.hln.be/hln/nl/922/Nieuws/article/detail/3050434/2017/01/09/10-jaar-na-moord-op-Annick-Van-Uytsel-ouders-spreken-over-het-blijvend-gemis.dhtml

Annick Van Uytsel werd 10 jaar geleden vermoord door Ronald Janssen. Toch blijft het gemis bij haar ouders nog steeds even erg. Ze denken nog elke second aan haar en geluk is bij hen van zeer korte duur. De ouders geven dan ook aan dat ze het niet erg zouden vinden mochten ze elk moment sterven. Het gemis is gewoon te erg en knaagt diep vanbinnen nog steeds. Ze willen dus liever vluchten van hun verdriet want ze kunnen het geen plaats geven. Ik begrijp heel goed wat ze doormaken en dat is heel lastig. De dader zullen ze dan ook nooit kunnen vergeven. Normaal is het vergeven ook een onderdeel van het rouwproces, maar ik begrijp dat het in deze situatie enorm moeilijk is. Ik denk dat het ook voor een stuk daardoor kan zijn dat haar dood nog steeds even erg aanvoelt als tien jaar geleden.